Að bæta afkomu örorkulífeyrisþega, sérstaklega kjör þeirra sem lakast standa, einfalda örorkulífeyriskerfið og auka stuðning við þá sem búa við langvarandi eða alvarlegan heilsubrest og fá meðferð eða taka þátt í endurhæfingu, draga úr áhrifum annarra tekna á fjárhæðir greiðslna með frítekjumörkum og gera kerfið í senn skilvirkara, gagnsærra og réttlátara. Að auðvelda þátttöku og endurkomu einstaklinga á vinnumarkað eftir áföll þannig að fólk hafi fjárhagslegan hag af atvinnuþátttöku og njóti stuðnings við atvinnuleit.

Lagt er til að einfalda örorkulífeyriskerfið þar sem gert verður ráð fyrir tvenns konar lífeyri, örorkulífeyri og hlutaörorkulífeyri, sem fer eftir getu til virkni á vinnumarkaði. Þá er lagt til að nýtt mat, samþætt sérfræðimat, komi í stað núverandi örorkumats til að meta getu einstaklinga til virkni á vinnumarkaði. Í stað endurhæfingarlífeyris á að koma á fót sjúkra- og endurhæfingargreiðslum með lengri hámarkstíma og auknum sveigjanleika. Gert er ráð fyrir að hlutaörorkulífeyrisþegar sem eru í atvinnuleit geti fengið virknistyrk til allt að 24 mánaða. Enn fremur er lagt til að sameina og hækka frítekjumörk.

Lög um félagslega aðstoð, nr. 99/2007.

Lög um vinnumarkaðsaðgerðir, nr. 55/2006.

Lög um heilbrigðisþjónustu, nr. 40/2007.

Lög um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991.

Lög um atvinnutengda starfsendurhæfingu og starfsemi starfsendurhæfingarsjóða, nr. 60/2012.

Lög um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006.

Lög um fæðingar- og foreldraorlof, nr. 144/2020.

Lög um greiðslur til foreldra langveikra eða alvarlega fatlaðra barna, nr. 22/2006.

Lög um réttindi lifandi líffæragjafa til tímabundinnar fjárhagsaðstoðar, nr. 40/2009.

Lög um sorgarleyfi, nr. 77/2022.

Lög um tímabundnar greiðslur vegna launa einstaklinga sem sæta sóttkví samkvæmt fyrirmælum heilbrigðisyfirvalda án þess að vera sýktir, nr. 24/2020.

Lög um bifreiðagjald, nr. 39/1988.

Lög um tekjuskatt, nr. 90/2003.

Lög um sjúkratryggingar, nr. 112/2008.

Gert er ráð fyrir að kostnaður greiðslukerfis vegna örorku og endurhæfingar aukist um 18,1 milljarð kr. á ári, auk einskiptiskostnaðar vegna nýs kerfis (fjárhæð ótilgreind). Áætlað er að vinnumarkaðsaðgerðir, þ.á.m. virknistyrkur, muni kosta 900 milljónir kr. Áhersla á endurhæfingu hefur skilað árangri á undanförnum árum og í stað 2,5% árlegs vaxtar greiðslukerfisins eins og forsendur fjárlaga hafa gert ráð fyrir hafa útgjöld síðustu ára ekki aukist að ráði umfram verðlagsbætur. Er sá uppsafnaði árangur metinn til allt að 8 milljarða kr. á ársgrunni. Kerfisbreytingarnar í frumvarpinu munu líklega leiða til lægra nýgengis greiðsluþega og stuðla að aukinni atvinnuþátttöku, sem gæti lækkað kostnað um 6 milljarða kr. á nokkrum árum. Að auki er gert ráð fyrir að árlegur kerfislægur vöxtur vegna fjölgunar greiðsluþega lækki um 2,2 milljarða kr. á ársgrunni eða úr 2,5% í 0,3%–0,4%. Samanlagt er því gert ráð fyrir að ávinningur af áherslu á endurhæfingu og þeim kerfisbreytingum sem gert er ráð fyrir í frumvarpinu verði búinn að vega upp kostnaðaraukann að fimm árum liðnum.

Bekendtgørelse af lov om social pension LBK nr 527 af 25/04/2022.

Folkpensionslag 11.5.2007/568.

Socialförsäkringsbalk (2010:110).